Ναός από τον 16ο αι., σε μια ήσυχη κάποτε περιοχή, πάνω στο δρόμο προς το Κρυονέρι. Αρχικά υπήρξε μονύδριο επ΄ονόματι του Αγίου Σάββα.
Ο ναός περιείχε αξιόλογα έργα, με κορυφαίο την πολυπρόσωπη σύνθεση της δεσποτικής εικόνας της Σταυρώσεως, η οποία βρίσκεται σήμερα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών και στη θέση της υπάρχει αντίγραφο των αρχών του 20ου αι. . Η παλιά φωτογραφία που δημοσιεύεται εδώ και που απεικονίζει το καμπαναριό πρέπει να τραβήχτηκε αμέσως μετά τους σεισμούς, μιας και διακρίνονται σε ερειπιώδη μορφή τα παραπλήσια κτίσματα.
Τα διακοσμητικά στοιχεία του καμπαναριού, που μοιάζουν με αυτά της Σπηλαιώτισσας και της Υπεραγάθου, μας βοηθούν να το εντάξουμε στην περίοδο του 17ου αι. . Μετά τους σεισμούς ο ναός ξαναχτίστηκε πρόχειρα, ενώ από ότι γνωρίζω πρόκειται να γίνει μελέτη αναστήλωσης από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Για το σκοπό αυτό δημοσιεύεται, αν δεν είναι γνωστή, αυτή η παλιά φωτογραφία για να βοηθήσει στην αποκατάσταση του όμορφου προσεισμικού καμπαναριού.
Με τα τοιχισμένα παράθυρα τι θα γίνει άραγε;
Ένα μοναστήρι επ΄ ονόματι του Αγίου Νικολάου πάνω σε ένα μικρό νησί στην είσοδο κολπίσκου,
όπου αποτελεί και το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της βόρειας Ζακύνθου, υπήρξε η αιτία της ονοματοδοσίας για το νησάκι και την γύρω περιοχή.
Ο ναός με τους βοηθητικούς χώρους αναφέρονται τουλάχιστον από τον 15ο αι. ,
ενώ οι ειδήμονες ξεκινούν τη χρονολόγηση των ερειπωμένων κτισμάτων,
χωρίς να έχει γίνει πάντως ανασκαφική έρευνα, προς το τέλος της παλαιοχριστιανικής περιόδου.
Αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα και πιο σπουδαία χριστιανικά μνημεία του νησιού μας,
σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία με στρατηγική σημασία, τουλάχιστον για τα παλαιοτέρα χρόνια, μιας και από το παρατηρητήριο
που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού, κάποιος μπορεί να παρακολουθεί με άνεση τον διάπλου στη θαλάσσια οδό Ζακύνθου Κεφαλονιάς και ηπειρωτικής Ελλάδας.
Το μικρό κυκλικό κτίσμα που έχει χαρακτηρισθεί ως παρατηρητήριο ή βαρδιόλα, μας παραξενεύει με την αρχιτεκτονική του μιας και πρόκειται για ροτόντα με προεξέχουσα κόγχη στην ανατολική πλευρά,
που μας θυμίζει περισσότερο έναν ναΐσκο παρά τις γνωστές μας βενετσιάνικες βαρδιόλες.
Μπορεί επίσης κάποιος να δει την παμπάλαια ακόμα σε χρήση στέρνα
κτισμένη μέσα στο πετρώδες υπέδαφος,
καθώς και το νεώτερο φάρο
που έχει τοποθετηθεί στη νότια και πιο άγρια μεριά του νησιού. Εκεί ανάμεσα στις σχισμές των βράχων εντοπίσαμε τους μικρούς γλάρους
να περιμένουν την τροφή τους, αλλά και φωλιές που ακόμα έχουν αβγά.
Μια ποικιλία άγριων ανθισμένων λουλουδιών
ζωγράφιζε ανοιξιάτικά το τοπίο,
ζωηρεύοντας τις χρωματικές αντιθέσεις του γκρίζου και του άσπρου των βράχων,
της γαλαζοπράσινης θάλασσας και του πράσινου της βλάστησης.
Μεγάλη παράλειψη θα ήταν αν δεν ευχαριστούσα και από εδώ τους άνδρες στο λιμενικό σταθμό του Αγίου Νικολάου
για την φιλοξενία και την οποιαδήποτε βοήθεια στην επίσκεψή μου στο νησί και ιδιαιτέρως, τον προϊστάμενο Αρχικελευστή Σπυρίδωνα Μαφρέδα.