Το πρώτο ταξίδι στο Άγιον Όρος

Το πρώτο μου ταξίδι στο Όρος το 1995, πέρα από ελάχιστες φωτογραφίες που κάποιες παρουσιάζονται εδώ, με γέμισε, όπως πιστεύω και τους περισσότερους ταξιδευτές, στην αρχή με αντικρουόμενα συναισθήματα, μιας και μιλάμε για έναν άλλο τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς και ζωής διαφορετικόν από τη δική μας ταλαίπωρη βιωτή, παρά τις ελάχιστες εξαιρέσεις. (Ο αρσανάς της Ζωγράφου. Από εδώ ξεκινήσαμε τη συνοδοιπορία μας στο Όρος. )
Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα του αείμνηστου Ν. Πεντζίκη, όπου αποτυπώνονται και οι δικοί του προβληματισμοί από τα ταξίδια του στο Όρος.

(Στό κέντρο του Όρους με τη βουλγάρικη Μονή Ζωγράφου να ξεπροβάλλει μέσα από το δάσος. )

" Ανθρώπινη ανάγκη είναι νά μπαίνουν σ' ένα δρόμο τα πράγματα. Φόβοι και δισταγμοί και μέχρι της στιγμής που γράφω αναστέλλουν κάθε σαφή τοποθέτηση. Ακούω μια φωνή, πού προ­σπαθεί να με πείσει ότι τοποθετούμενος θα πάψω να υφίσταμαι, θα κονιορτοποιηθώ τελείως. Χρόνια τώρα σφυρηλατήθηκα απ' αυτή την αίσθηση της κονιορτοποιήσεως.

(Η είσοδος)
Πιθανόν να είναι συγγενής στον άνθρωπο.

Πάντως, όταν το καλο­καίρι του 1933 πρωτοπήγα στο Άγιον Όρος, διατηρούσα εισέτι πολλές βεβαιότητες διά το συ­μπαγές σχήμα του εγώ. Εξαιτίας αυτού, θυμάμαι, έκλεισα αμέσως τον Συναξαριστή, πού είχα πάρει να διαβάσω, χαρακτηρίζοντας τα γραφόμενα ως μωρολογίες, όταν συνάντησα την φράση πώς ένας Άγιος από βρέφος έδειχνε ότι θα γινόταν ευσεβής, αποποιούμενος τον μαστό της μητέρας του και νηστεύοντας κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. (Μονή Βατοπαιδίου, το Καθολικό)

Αλλά ήδη από το 1937 δεν εκφραζόμουν πια κατά τον ίδιον τρόπο. Διέβλεπα στην παραπάνω φράση και σε άλλες ανάλογες μία αλήθεια, που, μην ξέροντας πώς να την αποδείξω, γινόμουνα πει­σματάρης, νιώθοντας, παράλληλα προς το πείσμα μου και ίσως εξαιτίας αυτού, μια μεγάλη ντροπή, που δεν μπορούσα λογικά να κυριαρχώ των συ­ζητητών, αλλά το εναντίον, διαρκώς ηττώμην.

(Βατοπαίδι)
Ή συνεχής ήττα αντίκρυ στους υποστηρίζοντας σαφώς και με λογική τα περί κόσμου, μόνο και μόνο για να διατηρήσω το παράλογο που μέσα μου ένιωθα να μεγαλώνει, αποτελώντας όλη μου την χαρά και την ζωή, την ώρα που, μετά από μία συ­ναισθηματική κρίση,

(Βατοπαίδι, η Τράπεζα)

διατεινόμουν δίχως κανείς να με πιστεύει, πώς ήμουν ένας πεθαμένος άνθρω­πος, με πλησίαζε ολοένα εγγύτερα προς τούς τρε­λούς, πού βλέπουμε να καταφεύγουν, ξένοι προς τον τριγύρω κόσμο, στο πλήθος των ναών και πα­ρεκκλησίων, πού κοσμούν την ελληνική γη. (Βατοπαίδι, η θέα του ηλιοβασιλέματος από το μικρό μπαλκόνι των ξενώνων)

Ενώ είχα αρχίσει να περιηγούμαι, μάλλον σαν τουρίστας, τα μνημεία, που άφησε ή ορθόδο­ξος χριστιανική πίστη, των αειμνήστων βυζα­ντινών μας πατέρων, συν τω χρόνω διαφοροποιούμην. (Βατοπαίδι)

Αρχιτεκτονική, ζωγραφικός διάκοσμος των ναών, ποίηση και μουσική των εν αυτοίς τε­λουμένων, χωρίς την σοβαρότητα της αντικειμε­νικής επιστημονικής ερεύνης, που θα μπορούσε να με ξεκουράσει με τον τίτλο του βυζαντινολόγου, χωρίς την τάξη του πιστού εκ παραδόσεως, πού λυ­τρώνεται παρακολουθώντας τακτικά την λει­τουργία, ενούμενα με τον πυρήνα του παράλογου εντός μου, σιγά-σιγά άρχισαν να μου επιτρέπουν την επικοινωνία μ' έναν άλλο κόσμο.

(Μονή Παντοκράτορος)
Παρ' όλο που ο φόβος, μήπως χαρακτηρισθώ ως εξοφλημένο (από τη ζωή γραΐδιον ή σωστά τρελός, από τους συνοδεύοντας την εκφορά των κεκοιμημένων, δεν μου επέτρεπε τον κόσμο αυτό τον νέον, να τον ομολογήσω σαν βεβαίωση της ενταύθα ζωής, δια της οποίας και πάλιν αυτός βεβαιούται.(Μονή Ιβήρων, το Καθολικό)

Πέρα όμως από κάθε φόβο, μ' ενθουσίαζε στην Εκκλησία η καταξίωση του παράλογου. Ένιωθα με ικανο­ποίηση ότι, εις τούς κόλπους της, ό καθένας μπορούσε να 'χει την θέση του, και μάλιστα ανεξάρ­τητα προς το υπ' αυτού εκτελούμενον έργο και μό­νον εκ της προαιρέσεώς του.

(Ιβήρων)

Πρέπει να ομολογήσω ότι, πτωχός στο πνεύμα, πολλαπλώς διά της Εκκλησίας ενισχύθην. Εκ της μελέτης των μνημείων της θρησκευτικής μας παρα­δόσεως, εξήγαγα συμπεράσματα περί του συμμετρικώς ασύμμετρου, περί του ότι ορθότερον γεωμετρικώς είναι το πρακτικώς μη ακριβώς τετράγωνον, περί της εννοίας τού ρυθμού σαν βασικού ερμηνευτικού στοιχείου τού κόσμου και της ανθρωπινής ζωής,

(Μονή Φιλοθέου)

περί της σημασίας της εκλογής όσον γίνεται μικρότερης μονάδος, για να είναι το σύνολο δίκαιο, περί των ορίων του προσωπικού και του ότι τούτο μπορεί ενίοτε να εκφρασθεί καλύτερα διά της αντιγραφής, ότι το ωραίο, όταν υπάρχει προς τούτο συγκίνηση, μπορεί να κομματιαστεί και να μεταφερθεί έξω από την ενότητα που το γέννησε, σε άλλη και άλλη,

(Μονή Γρηγορίου)

μέχρι που να μπορεί έως σήμερα να περιβληθεί την μυθική αλουργίδα των επών του Ομήρου και ενδεδυμένος τα παλαιά, να παρου­σιάζεται συγχρονισμένος, προς τις πιο επίκαιρες φιλοσοφικές απόψεις.

(Η Μονή Σιμωνόπετρας στο βάθος ψηλά με τον αρσανά της)

Έφτασα έτσι να δικαιώσω τα λόγια της μητέρας μου, όταν μωρό παιδί μ' άλλαζε εσώρουχα: «Αλλάζει ο Χριστός κι η Παναγιά και τ' αποφόρια τα φορεί ο εγγονός μου» . "
(Προς το κοιμητήριο της Ζωγράφου)