Στο παλιομονάστηρο της Σπηλαιώτισσας [Ι]

Στην πλαγιά του Μεγάλου Λαγκαδιού στις Ορθωνιές, απέναντι από τη γνωστή σε όλους Μονή της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας, βρίσκεται το παλιό μοναστήρι. Σύμφωνα με παράδοση, η οποία χάνεται στα βάθη των αιώνων, η εύρεση μέσα σε μια σπηλιά ενός εικονίσματος της Παναγίας, υπήρξε η αφορμή για να κτιστεί άγνωστο πότε, ένας ναΐσκος με κοντινό βοηθητικό κτίριο-κελί, το επονομαζόμενο μέχρι σήμερα παλιό μοναστήρι. Αναφορά για την ύπαρξη ναού υπάρχει ήδη από τον 16ο αι., ενώ το σημερινό μοναστηριακό συγκρότημα απέναντι από το παλιομονάστηρο μπορεί με βεβαιότητα να χρονολογηθεί στο δεύτερο μισό του 17ου αι. , μιας και υπάρχει σχετική μαρτυρία χρονολόγησης στο καμπαναριό- πυλώνα της καινούργιας Μονής (1664).
Ο μόνος τρόπος για να προσεγγίσει κάνεις τον παλιό ναΐσκο είναι να κατέβει οδοιπορώντας μέσα στη δύσβατη καταπράσινη λαγκαδιά και στη συνέχεια να ανηφορήσει στην απότομη απέναντι πλαγιά μέχρι τη σπηλιά. Η κατάβαση υπήρξε αρκετά δύσκολη, μιας και τα πουρνάρια, τα βάτα,οι αγριοβελανιδιές και τα σχοίνα, με το μοναδικό για τα ζακυνθινά δεδομένα ύψος τους, που ξεπερνούσαν τα δυόμισι μέτρα και την πυκνότητα της βλάστησής τους, δυσκόλευαν τον προσανατολισμό και ουσιαστικά οδηγούμασταν στο βάθος της χαράδρας μέσα από μια τυφλή πορεία.