Μονή οσίου Λουκά Βοιωτίας (ii)

Από τα παρεκκλήσια του ναού ιδιαίτερη σημασία έχει το βορειανατολικό γιατί εκεί έχει τοποθετηθεί η μαρμάρινη λειψανοθήκη του οσίου. Είναι το τμήμα του καθολικού που συνδέεται με το ναό της Παναγίας, διευκολύνοντας τη διεύλευση των προσκυνητών μπροστά από το λείψανο και την είσοδό τους στο ναό της Παναγίας.Η εκκλησία της Παναγίας είναι η παλαιότερη από τις δύο εκκλησίες του μοναστηριακού συγκροτήματος. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 10ου αι. Κτισμένη σύμφωνα με τα κωνσταντινουπολίτικα πρότυπα, η εκκλησία κατέχει μια εξέχουσα θέση στην ιστορία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Η μοναδική τοιχογραφία που σώθηκε από την αρχική διακόσμηση του ναού της Παναγίας ιστορεί την εμφάνιση του αρχάγγελου Μιχαήλ στον Ιησού του Ναύη πριν από την άλωση της Ιεριχώ. Τοιχογραφίες διασώζονται και στο διακονικό, με παραστάσεις συνολικά πέντε μορφές ιεραρχών που έχουν χρονολογηθεί στο τέλος του 12ου αι., μεταξύ των οποίων και του αγίου Λέοντα Επισκόπου Κατάνης. Ταυτόχρονα με το καθολικό κτίσθηκε και η κρύπτη, όπου στεγαζόταν αρχικά ο τάφος του οσίου, ενώ ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον αποτελεί και η προσφάτως αναστηλωμένη παλαιά τράπεζα της Μονής, που σήμερα λειτουργεί ως μουσεio.