"ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ"

του συγγραφέα Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ

Στο από πάρα πολλά χρόνια γνωστό Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου παίζεται φέτος μια ξεχωριστή παράσταση του γνωστού λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ. Από τα γυμνασιακά μου χρόνια θυμάμαι πως δεν έλειπα από καμία σχεδόν θεατρική παράσταση που ανέβαινε στη μικρή αυτή σκηνή στο κέντρο των Αθηνών στην Πλάκα, μιας και λίγα μέτρα πιο κάτω ήταν το σχολείο που πήγαινα και η περιοχή μου ήταν ιδιαίτερα οικία. Από την πρώτη φορά που επισκέφτηκα τον χώρο θυμάμαι με γοήτευσε το φιλικό, ανθρώπινο και ζεστό περιβάλλον, η αμεσότητα της επαφής με τους ηθοποιούς, μιας και τα πρώτα καθίσματα βρίσκονται πάνω στην σκηνή, σαγηνευτική όμως ήταν και η παρουσία της αείμνηστης συζύγου του Σ. Ευαγγελάτου, Λήδας Τασοπούλου, με την επιβλητική αρχαιοελληνική παρουσία της στην σκηνή…
Στον ίδιο χώρο μπόρεσα ύστερα από αρκετά χρόνια να δω μια παράσταση με μεταφυσικές αναζητήσεις, που έχει να κάνει με τα ερωτήματα και τα προβλήματα όλων των ανθρώπων και των σχέσεων μεταξύ τους. Ένα έργο αισιόδοξο που σίγουρα τον κουρασμένο, αγχωμένο, λυπημένο, δυστυχισμένο, εγωιστή, και γενικότερα προβληματικό σημερινό άνθρωπο θα τον κάνει να νιώσει καλύτερα. Αφήνω όμως πληροφορίες που συνέλεξα από το διαδύκτιο να μιλήσουν για τον συγγραφέα και το έργο, καθώς και μια συνέντευξη της εκπληκτικής Δήμητρας Χατούπης.
«Ο συγγραφέας: Μαθητής του Μπερνάρ Σω και του Σασά Γκιτρύ ο Σμιτ είναι ο σημαντικότερος θεατρικός συγγραφέας της Γαλλίας την τελευταία 10ετία. Τα έργα του ανεβαίνουν σε όλες τις θεατρικές σκηνές του κόσμου και έχει τιμηθεί με το 'Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου' για το σύνολο του έργου του.»
«το θέατρο ως μεταφορά του κόσμου, το χιούμορ ως γέφυρα με το υπερβατικό, εικόνες έξω από το μύθο, πολύπλοκα παιχνίδια με αληθινά και ψεύτικα στοιχεία είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που διατρέχουν τον Επισκέπτη του Ερίκ-Εμανουέλ»
«Ο Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ είναι από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους συγγραφείς στο γαλλόφωνο θέατρο και λογοτεχνία. Το 1991 έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό με το θεατρικό έργο «Η Δίκη του Δον Ζουάν», το οποίο εκτός από τη Γαλλία ανέβηκε και σε όλες τις σημαντικές θεατρικές σκηνές του κόσμου. Το 1994 με το θεατρικό «Ο Επισκέπτης» κέρδισε τέσσερα βραβεία Μολιέρου και την καθολική αποδοχή. Το 2004 η κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματός του «Ο κύριος Ιμπραήμ και τα λουλούδια του Κορανίου» σημείωσε επιτυχία σε όλον τον κόσμο και έφερε ξανά στο προσκήνιο τον Ομάρ Σαρίφ, ο οποίος μάλιστα για την ερμηνεία του κέρδισε το βραβείο Σεζάρ. Η ΟΝΤΕΤ ΣΤΑ ΑΣΤΡΑ είναι η πρώτη ταινία του Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ από τη θέση του σκηνοθέτη στην οποία υπογράφει επίσης το σενάριο.»

«Το αναγνωστικό κοινό γνωρίζει τον συγγραφέα Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ χάρη στην οξυδέρκεια, τον σαρκαστικό χαρακτήρα της έκφρασής του, τον αντισυμβατικό τρόπο με τον οποίο επιδιώκει τη διαπραγμάτευση των θεμάτων του, τα ερωτήματα που θέτει, τις απαντήσεις που υποβόσκουν πίσω από τις λέξεις, εν γένει την επίκληση της ανθρώπινης ύπαρξης για το είναι και το φαίνεσθαι της σύγχρονης εποχής. «Ο καλλιτέχνης πρέπει πάντοτε να επανεισάγει πολυπλοκότητα και αντίφαση σ' ένα σύμπαν που εμφανίζεται απλό», λέει ο Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ Αλσατός στην καταγωγή (γεννήθηκε το 1960), με σπουδές στη Φιλοσοφία και με πανεπιστημιακή καριέρα που την εγκατέλειψε για ν' ασχοληθεί με το θέατρο και τη λογοτεχνία, ο Σμιτ έχει πετύχει τη διεθνή καταξίωση ως ένας από τους κορυφαίους Γάλλους δημιουργούς των τελευταίων χρόνων. Καθόλου τυχαία έχει βραβευτεί με διακρίσεις (όπως με το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου της Γαλλικής Ακαδημίας), τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε τριάντα πέντε γλώσσες, ενώ το ανέβασμα των θεατρικών έργων του θεωρείται -εκ προοιμίου- αντικείμενο συζήτησης και αδιαμφισβήτητο καλλιτεχνικό γεγονός.
Ο Σμιτ ζει στις Βρυξέλλες, απολαμβάνει την εκτίμηση του κοινού και των κριτικών, είναι ιδιαίτερα παραγωγικός (μυθιστορήματα, νουβέλες, θεατρικά, δοκίμια, μεταφράσεις). Ωστόσο, στα ελληνικά κυκλοφορεί μικρό μέρος του έργου του: «Πού πάει η φλόγα όταν σβήνει;», «Αγαπητέ Θεέ», «Ο κύριος Ιμπραήμ και τα άνθη του Κορανίου», «Μικρά συζυγικά εγκλήματα» (όλα στις εκδόσεις «Opera»), «Η άλλη εκδοχή» («Καστανιώτης»), «Το κατά Πιλάτον Ευαγγέλιο» («Περίπλους»). Οταν ο ίδιος αυτοσυστήνεται, στο βιογραφικό του προσθέτει τους χαρακτηρισμούς «τεμπέλης» αλλά και «ρέμπελος», «αριστερός», «αρνητής των έτοιμων ιδεών» και «συχνά βίαιος». Το τελευταίο βιβλίο του «Η ζωή μου με τον Μότσαρτ» («Opera») αποτελεί αφιέρωμα στον κορυφαίο μουσουργό με αφορμή την επέτειο των 250 χρόνων από τη γέννησή του και μια πρώτης τάξης ευκαιρία για όσους δεν γνωρίζουν τη γραφή του. Πρόκειται για επιστολές που απευθύνονται προς τον Μότσαρτ με στόχο να διεγείρει τον προβληματισμό γύρω από την έννοια της τέχνης, τον έρωτα, τη φαντασία, τη δύναμη της παύσης και της σιωπής, τον ήχο της ύπαρξης. Κάπου γράφει: «Τις αντιδράσεις του σώματος και της ψυχής μου τις υφίσταμαι· δεν τις ελέγχω. Περνούν σε μένα, μέσα από μένα, χωρίς εμένα... Κι ωστόσο, είμαι εγώ»
«Με ένα παράξενο ρόλο συμμετέχει φέτος η γνωστή πρωταγωνίστρια Δήμητρα Χατούπη στο «Ξενοδοχείο των δύο Κόσμων» που ανέβασε ο Σπύρος Ευαγγελάτος στο Αμφι-Θέατρο. Συνάντησα την ηθοποιό και μου μίλησε για την παράσταση και το έργο. - Ο συγγραφέας είναι νέος, γαλλικής καταγωγής, το έργο γράφτηκε το 1999 και φέτος παίζεται στο Λονδίνο και στο Βερολίνο. Στα έργα του ασχολείται με θέματα μεταφυσικής, πράγμα συνηθισμένο τελευταία. Στο συγκεκριμένο έργο η αναζήτηση του είναι ποιοί είμαστε, τι υπάρχει πάνω από μας, αλλά με χιούμορ. Για πες μου την υπόθεση. - Βρισκόμαστε σε ένα ξενοδοχείο όπου μένουν οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κώμα, ανάμεσα στην ζωή και στον θάνατο. Εξ ου και το όνομα «Ξενοδοχείο των δύο Κόσμων». Υπάρχουν ενδιαφέροντες χαρακτήρες και στη διάρκεια της πλοκής αναπτύσσεται ένας πολύ μεγάλος έρωτας. Έτσι κλείνει το έργο. Τι είναι ο έρωτας. Μίλα μου για τον ρόλο σου. - Κάνω μια μυστηριώδη γυναίκα, τη γιατρό S, μοιραία τύπισσα, που είναι πολύ όμορφη για κάποιους και για κάποιους άλλους άντρας. Κάτι μεταξύ Θεού κι ανθρώπου, άνδρα και γυναίκας, λευκού και μαύρου, πολύ περίεργο πλάσμα. Ένας από τους καλύτερους ρόλους που έχω παίξει μέχρις στιγμής. Η δουλειά της είναι να οδηγεί τους ανθρώπους του ξενοδοχείου στο ασανσέρ. Όταν μπαίνει κάποιος στο ασανσέρ περιμένουν όλοι να δουν αν θα πάει επάνω ή κάτω. Επάνω πάει στους ουρανούς και κάτω στη γη. Κουβαλά μυστήριο. Αυτή ξέρει, αλλά δεν αφήνει κανέναν να καταλάβει τι ξέρει. Προσπαθεί να τους κάνει να φιλοσοφήσουν τη ζωή τους, τι έχουν κάνει και πως θα συνεχίσουν αν επανέλθουν σ' αυτήν. Βρίσκει μια αφορμή και λειτουργεί πάρα πολύ ανθρώπινα. Δίνει μια άλλη διάσταση στο έργο που έχει στοιχεία μαύρου χιούμορ.»
«Η πίστη είναι μια μικρή φλόγα που κι αν ακόμη δεν μπορεί να φωτίσει τίποτα, μπορεί να ζεστάνει».Εχετε φλομώσει από έργα και παραστάσεις, που ο λόγος και η εικόνα τους σας μαυρίζουν την ψυχή; Με κυνισμό, διαστροφές, ωμότητα, μηδενισμό στο όνομα της επικαιρότητας και του μοντερνισμού;Ο Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ, βρίσκεται στην αντιπέρα όχθη. Διαθέτει ανθρωπιά, στοχασμό, χιούμορ, απλότητα, συγκίνηση, ευρηματικότητα. Υποκλίνεται στα ερωτήματα, στο μυστήριο της ζωής. Το βλέπουμε στα δυο έργα του, που παίζονται στην Αθήνα σε δυο ενδιαφέρουσες μεταφορές :Στο «Ξενοδοχείο των δύο κόσμων», σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, στο Αμφιθέατρο δημιουργεί έναν παράξενο χώρο αναμονής, όπου αιωρούνται κάποιοι μεταξύ ζωής και θανάτου. Με λεπταίσθητες υπαρξιακές και μεταφυσικές αποχρώσεις, με πινελιές χιούμορ, με διαυγή διάλογο βάζει την ελπίδα, τον έρωτα, την αυτοθυσία να απαλύνουν το χρόνο, να διαστέλλουν τη στιγμή κόντρα στη ματαιοδοξία και αδιαφορία»