Η Μονή Ίσοβας στην Ηλεία

Ένα από τα σημαντικότερα γοτθικά μνημεία στην Ελλάδα είναι και η Μονή της Ίσοβας στο σημερινό χωριό Τρυπητή του νομού Ηλείας. Ιδρύθηκε το α΄ μισό του 13ου αι. (περίπου το 1225) από δυτικούς μοναχούς, το πιθανότερον του τάγματος των Κιστερκιανών και κάηκε το 1263 από Οθωμανούς μισθοφόρους των βυζαντινών. Ο ναός (διαστ.42,25×17,75), αφιερωμένος στην Παναγία, αποτελούσε το καθολικό μοναστηριού. Διακρίνεται για τη λιτότητα της κατασκευής του, χωρίς ιδιαίτερες διακοσμητικές εξάρσεις. Δίπλα ακριβώς από το ναό της Παναγίας βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Νικολάου, χτισμένος το β΄ μισό του 13ου αι., μετά την καταστροφή του μοναστηριού. Σήμερα σώζεται σε μέτρια κατάσταση. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλοστεγη βασιλική και αποτελεί αρχιτεκτονικά ένα μείγμα βυζαντινής και γοτθικής τεχνοτροπίας.
Η φωτιά του 2007 που κατέκαυσε την Ηλεία, δημιούργησε ζημιές και στα μνημεία, μιας και εισχώρησε στον αρχαιολογικό χώρο. Χάρη στην επέμβαση της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων απομακρύνθηκε η καμένη υλη, έγιναν εργασίες καθαρισμού και στερέωσης των τοίχων, τοποθετήθηκε μεταλλικό στέγαστρο για την προστασία του ιερού, ενώ πραγματοποιήθηκε και σωστική ανασκαφή με σημαντικά στοιχεία για το ναό. Κάποια ευρήματα του γλυπτικού διάκοσμου μπορεί κανείς να δει στο μουσείο μέσα στο Κάστρο Χλεμούτσι, κοντά στην Κυλλήνη.Στην πρόσφατη επίσκεψη στο ναό της Ίσοβας μετά λύπης διαπιστώσαμε ότι δεν ήταν εύκολα προσβάσιμος, μιας και ο περιβάλλων χώρος ήταν ακαθάριστος από τα χόρτα. Ας ελπίσουμε ότι θα συνεχιστούν οι ανασκαφές και θα επιτευχθεί η ανάδειξη και αξιοποίηση του χώρου, μιας και ο νόμος Ηλείας διαθέτει ίσως τα περισσότερα και πιο σημαντικά σωζόμενα γοτθικά-φράγκικα μνημεία στην Ελλάδα (Κάστρο Χλεμούτσι, Κάστρο Γλαρέντζας, Αγ. Σοφία Ανδραβίδας, Μονή Ισοβας κ.α(Κρήνη κοντά στο ναό)